معرفی

مهمترین زیرساخت برای کشورهای در حال توسعه می­ باشد. در واقع برای بسیاری از کشورها، کمبود منابع انرژی مهمترین مانع توسعه و دلیل اصلی پایین بودن درآمد ناخالص ملی است. لذا لازم است از این منابع خدادادی به بهترین وجه استفاده شود. بنابراین اهمیت مدیریت انرژی هم در بخش تولید و هم در بخش مصرف مشخص می­ گردد.

از طرف دیگر پدیده زیست محیطی گرمایش زمین و تغییرات اقلیم ناشی از افزایش بی رویه مصرف انرژی و تولیدگازهای آلاینده، دیگر صرفاً به عنوان یک مبحث نظری در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی مطرح نیست و آثار آن در کمبود انرژی و افزایش قیمت آن، تعطیلی یا محدودیت کار صنایع و حتی در زندگی روزمره مردم هم مشهود است. 

سیاست های دولتی در اکثر کشورهای دنیا وادار کردن مصرف کنندگان به کاهش و بهینه سازی مصرف انرژی است که با اعمال جرایم و افزایش مالیات و قیمت انرژی صورت می­گیرد.

علاوه بر این رشد فزاینده مصرف ( به ویژه در سیستم های خنک کننده مانند کولرهای آبی و گازی در تابستان) در بخش های خانگی و تجاری باعث ناترازی در تولید و مصرف انرژی الکتریکی گردیده است.

مصرف کنندگان صنعتی به دلیل سهم بیش از 30 درصد در مصرف برق و به دلیل مسئولیت اجتماعی خود و از طرفی به دلیل کاهش هزینه های انرژی و به تبع آن کاهش هزینه تمام شده و افزایش رقابت پذیری محصولات خود در بازار اهمیت مدیریت انرژی را درک نموده اند.

گام اول در مدیریت انرژی در صنایع و در واقع یکی از رویکردهای مهم برای کنترل مصرف انرژی، فرایند ممیزی انرژی است. این فرایند باید توسط کارشناسان خبره و متخصص هم در بخش فرآیند و هم در بخش تأسیسات یک کارخانه یا مجتمع صنعتی انجام شود. در این ممیزی بررسی الگوهای مصرف انرژی، کارایی تجهیزات و فرایند صورت می­ گیرد. نیتجه این ممیزی، شناخت فرصت های صرفه جویی در مصرف انرژی و پیشنهاد اقدامات مدیریتی و اجرایی جهت کاهش شدت انرژی (انرژی مصرف شده به ازای واحد تولید محصول) و در مجموع کاهش هزینه­ های انرژی می­ باشد. اقدامات مدیریت انرژی به سه گروه اقدامات بی هزینه، کم هزینه و پر هزینه دسته بندی می ­شوند.

در واقع ممیزی انرژی منجر به مزایای مهم در سه سطح مجزا می شود. این مزایا عبارتند از:

(1) مزایای مالی که به کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک می‌کند.

(2) مزایای عملیاتی که ایمنی و بهره‌وری را بهبود می ­بخشد.

 (3) مزایای زیست‌محیطی که عمدتاً به کاهش دی اکسید کربن یا سایر گازهای گلخانه­ ای منجر می­ شود.

هر یک از این مزایا معمولاً به تدریج محقق می ­شوند و اثر تجمعی دارند. مزایای اصلی می­ تواند فوراً از اقدامات بدون هزینه در دسترس باشد، یا می­ تواند شامل مدت زمانی قبل از بازگشت سرمایه باشد. برخی دیگر فقط زمانی محقق می ­شوند که برنامه ­های بلندمدت و هزینه ­بر اجرا شوند.

برخی از طرح ­های بهره ­وری، بازیافت و مدیریت انرژی توسط سازمان انرژی ­های تجدیرپذیر و بهره ­وری انرژی برق ایران( ساتبا ) مورد حمایت قرار می­ گیرند.